ODAM SAVDOSI VA UNGA QARSHI KURASH DAVR MUAMMOSI

Bugungi kunda odam savdosi ijtimoiy xavfliligi jihatidan kun sayin o'sib borayotgan jinoyatlardan biri bo'lib, unga qarshi milliy va xalqaro miqyosda kurashni kuchaytirish, bunday qilmishlarni oldini olishda zarur dasturlarni ishlab chiqish hamda mazkur muammoga qarshi kurashishning xuquqiy asoslarini yanada mustahkamlash lozimligini davrning o'zi talab qilmoqda.

   Odam savdosi – umumiy ob'ektiga ko'ra, shaxsning ozodligi, sha'ni va qadr-qimmatiga qarshi qaratilgan jinoyatlardan biri bo'lib, xalqaro uyushgan jinoyatchilikning tarkibiy qismi xisoblanadi.

Odam savdosi, ayniqsa, nihoyatda serdaromad faoliyat turi sifatida barchani e'tiborini jalb qilmoqda. Agar statistik ma'lumotlarga nazar tashlaydigan bo'lsak, klassik quldorlik xukm surgan to'rt asr davomida uning savdo aylanmasida 12 millionga yaqin odam bo'lsa, so'nggi 30 yil ichida birgina Osiyoda jinsiy qullikka mahkum etilgan ayollar va bolalar soni 30 milliondan ortiqni tashkil etdi. 
Ushbu qilmish tufayli olinayotgan daromad giyohvandlik vositalari va qurol-yarog' savdosidan keyin uchinchi o'rinni egallaydi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining ma'lumotlarga ko'ra, har yili 600 mingdan 800 minggacha ayollar va bolalar aldov yo'llari bilan chet ellarga olib ketilib, sotib yuborilmoqda.Shunday holatlar bizning yurtimizda ko’p takrorlanmasligini oldini olish maqsadida  2008 yil 17 aprelda O'zbekiston Respublikasining “Odam savdosiga qarshi kurashish to'g'risida”gi Qonuni qabul qilindi.  Ushbu qonun odam savdosiga qarshi kurashish sohasidagi munosabatlarni tartibga soladi, shuningdek odam savdosiga qarshi kurashishni tashkil etish, odam savdosidan jabrlanganlarni himoya qilish va ularga yordam ko'rsatish, odam savdosiga qarshi kurashish sohasida xalqaro hamkorlik, bu sohadagi qonun xujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik kabi masalalarni ham qamrab oldi.

Shuningdek, mazkur qonunga muvofiq hamda odam savdosiga qarshi kurashish faoliyatini takomillashtirish maqsadida 2008 yil 8 iyulda O'zbekiston Respublikasi Prezidentining “Odam savdosiga qarshi kurashish samaradorligini oshirish bo'yicha chora-tadbirlar to'g'risida”gi Qarori qabul qilindi. Mazkur qarorda 2008-2010 yillarda odam savdosiga qarshi kurashish samaradorligini oshirish bo'yicha Milliy tadbirlar rejasi hamda odam savdosiga qarshi kurashish bo'yicha Respublika idoralararo komissiya to'g'risidagi Nizom tasdiqlanishi belgilab qo'yildi. 
Respublika idoralararo komissiyasining asosiy vazifalari esa, quyidagilardan iborat qilib belgilandi.

Оdam savdosiga qarshi kurashish sohasida davlat organlari, fuqarolarining o'zini-o'zi boshqarish organlari va nodavlat notijorat tashkilotlari faoliyati muvofiqlashtirish, odam savdosiga imkoniyat yaratuvchi sabablar va shart-sharoitlarni aniqlash hamda bartaraf etish ishlari samaradorligini oshirishga qaratilgan tadbirlarni tashkil qilish, odam savdosi ko'lami, holati tendensiyalari to'g'risida axborot to'plash va tahlil etish, xududiy idoralararo komissiyalar faoliyatini muvofiqlashtirish, odam savdosi jabrdiydalariga yordam ko'rsatish va himoya qilish ishlarini yaxshilish bo'yicha takliflar tayyorlash, odam svdosiga qarshi kurashish to'g'risidagi qonun xujjatlarini takomillashtirish yuzasidan takliflar tayyorlash, odam savdosiga qarshi kurashish masalalari to'g'risida aholini xabardor qilish tadbirlarini tashkil etishdir.